masło maślane - pleonazmy

Klasycznym przykładem jest wyrażenie „cofać się do tyłu”. Inne często stosowane to „plus dodatni”, „minus ujemny”, „podskoczył w górę”, „spadł w dół”, „fakt autentyczny”. Pleonazmy biorą się często z tego, że twórca wypowiedzi nie rozumie znaczenia lub pochodzenia danego słowa (w przypadku wyrazów obcych).

Co za dużo, to niezdrowo - tautologia

Tautologia – najpopularniejsze przykłady

Tautologia jest na tyle popularnym zjawiskiem, że przykładów takiej konstrukcji językowej mamy naprawdę sporo. Powielanie tej samej treści występuje w sztucznie poszerzanych tekstach lub w wypowiedziach, w których chcemy coś podkreślić, uzupełnić, przedstawić jak najwięcej cech, argumentów. Tak powstają zbitki:

 

  • twórczy i kreatywny – te przymiotniki oznaczają to samo i wystarczy ograniczyć się do jednego. Nie przybędzie nam kreatywności od powtarzania synonimów.
  • klimat i atmosfera (spotkania) – charakteryzując np. spotkanie w pracy, mówiąc o atmosferze i klimacie, opisujemy w tym przypadku dokładnie to samo,
  • ostentacyjne, na pokaz – zachowanie uznane za ostentacyjne równie dobrze można określić takim na pokaz. Ten dodatek nie uzupełnia naszej wypowiedzi.
  • tylko same (plusy) – równie dobrze możemy powiedzieć: tylko plusy lub same plusy
  • jednocześnie, w tym samym czasie – to jest ten sam moment: jednocześnie byłam / w tym samym czasie byłam… (Dostrzegacie prawidłowość?)
  • i jeszcze w dodatku – wystarczy i albo jeszcze, albo w dodatku,
  • nielegalny i niezgodny z prawem – nielegalny to niezgodny z prawem. Nie istnieje coś legalnego, ale niezgodnego z prawem.
  • geneza i źródło – podobnie jak: geneza i pochodzenie – to są synonimy. Nie ma sensu tego powtarzać.
  • wbrew pozorom, jak mogłoby się wydawać – zwroty: wydaje się, że i sprawia pozory mówią o tym samym wrażeniu. To połączenie to zdecydowanie nadmiar.

 

Do tautologii należy również bardzo popularne połączenie: tylko i wyłącznie – mówimy albo tylko, albo wyłącznie, chociaż niektórzy językoznawcy uznają to wyrażenie za uzasadnione dodatkowe podkreślenie i akceptują jego użycie.

  • poprawa i polepszenie zdrowia,
  • ciekawy i interesujący,
  • ranga i znaczenie społeczne zawodu nauczyciela,
  • źródło i geneza hymnu,
  • ale jednak wydaje mi się, że,
  • i jeszcze w dodatku,
  • ocena poprawności i prawidłowości,
  • tylko i wyłącznie,
  • ten sam izoefekt,
  • siła i moc,
  • suwerenność i niezawisłość,
  • odwaga i męstwo,
  • geneza i pochodzenie,
  • najlepszy, a zarazem optymalny,
  • piękne, ładne ząbki,
  • nastąpił zgon i poszkodowany zmarł.

Skróty i skrótowce