Zakres materiału

1)      ETAP SZKOLNY

Uczeń:

• rozróżnia i wyjaśnia elementy realistyczne i fantastyczne w utworach literackich;
• rozpoznaje odmiany powieści i opowiadania: obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy i  wskazuje ich cechy;
• na przykładzie ballady omawia pojęcie synkretyzmu rodzajowego;
• wskazuje w wierszu średniówkę i omawia jej funkcję;
• rozpoznaje rymy żeńskie i męskie; parzyste, przeplatane i okalające;
• omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu:  tytułu, podtytułu, motta, puenty, morału, punktu kulminacyjnego;
• charakteryzuje podmiot liryczny, narratora i bohaterów w czytanych utworach;
• rozróżnia narrację pierwszoosobową i narrację trzecioosobową oraz omawia ich funkcje w czytanych utworach;
• określa temat i główną myśl tekstu;
• przedstawia własne rozumienie utworu i je uzasadnia
• odróżnia informacje o faktach od opinii;
• wykazuje się znajomością terminologii związanej z wiedzą o filmie (reżyseria, scenografia, montaż, kadr, ujęcie, scena, sekwencja) i gatunków filmowych (dramat, komedia, science-fiction, fantasy, kryminał, western, film sensacyjny, film przygodowy, film kostiumowy, film dla młodzieży).
• rozpoznaje partykułę i wykrzyknik, określa ich funkcję w tekście;
• odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych;
• rozpoznaje bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na -no, -to, konstrukcje z się; rozumie ich znaczenie w wypowiedzeniu oraz funkcje w tekście;
• oddziela temat fleksyjny od końcówki;
• świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści;
• przekształca konstrukcję strony czynnej w bierną i odwrotnie;
• przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie,
• przekształca zdania w równoważniki zdań (w tym imiesłowowe) i odwrotnie;
• rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne, rozumie ich znaczenie  i poprawnie stosuje je we własnych tekstach;
• tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach: plan, reklama, blurb (rekomendacja utworu), przepis, dedykacja, opis przeżyć wewnętrznych, charakterystyka, tekst o charakterze argumentacyjnym;
• rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. e-mail, SMS) i odpowiednio się nimi posługuje, zachowując zasady etykiety językowej;
• tworząc wypowiedzi pisemne, odwołuje się do lektur z etapu szkolnego  konkursu.

Ballada o malinach 

Wojciech Młynarski

Biały dwór, białe sioło I gryka jak śnieg, biały śnieg,

Czarny bór szumi w koło Jak szumiał przez wiek, jak przez wiek.

Dwie dziewczyny - gołąbki dwie Na maliny wybrały się, wybrały się.

Każda z nich piękna, młoda,

We dworze zaś pan, możny pan Z hojną czeka nagrodą

Dla tej co mu da pełen dzban.

Rwą dziewczyny, z zapałem rwą A maliny czerwone są, czerwone są.

Baj baj się baj, ballado ma: No, która z nich dzban pierwsza da? Dzban da...

Pierwsza zbiera uczciwie: Dzban pełny ma już, pełny już.

Druga zła patrzy chciwie I chwyta za nóż, ostry nóż.

Nóż do góry podnosi a Tamta na to wyciąga dwa, wyciąga dwa.

Baj baj się baj ballado baj: Bo ta ma nóż, a tamta dwa. Aż dwa...

Panna zła już ze dwora Uciekła het precz, gdzie Rzym, gdzie Krym.

W borze zaś szumi morał, Że kto człekiem złym, człekiem złym

Nóż mu jeden wystarczy a Uczciwemu potrzebna dwa, potrzebne dwa.  

Pochwała siostry (Polish)